Nournews,hãng tin thân cận với Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran,hôm 17/3 cho biết máy bay không người lái (UAV) trinh sát MQ-4C Mỹ "phải rút khỏi khu vực gần không phận Iran" sau khi chạm mặt tiêm kích hạng nặng F-14 và các UAV trinh sát của nước này.

Hãng tin Iran công bố đồ họa cho thấy UAV MQ-4C mang hô hiệu "OVRLD02" hoạt động trên vùng trời quốc tế ở Vịnh Ba Tư,gần không phận Iran. Dữ liệu từ trang theo dõi hàng không dân sự FlightRadar24 cho thấy phi cơ Mỹ xuất phát từ căn cứ Sigonella của Italy và quần thảo nhiều vòng trên Vịnh Ba Tư trước khi trở về.

"Lực lượng vũ trang Iran sẵn sàng phòng thủ toàn diện và tấn công dữ dội nhằm vào lợi ích của đối thủ ở Trung Đông,đáp trả mọi hành vi gây hấn",không quân Iran cho hay.

Lực lượng Không quân Vũ trụ thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cùng ngày tuyên bố sẽ bắn hạ mọi phi cơ thù địch bay vào không phận,dù là máy bay có người lái hay không. "Chúng tôi cảnh báo đối phương không thực hiện hành động khiêu khích",lực lượng này cho hay.

Giới chức Mỹ chưa bình luận về thông tin.

Vị trí xảy ra vụ chạm trán giữa tiêm kích Iran và UAV Mỹ. Đồ họa: Nournews

Sự việc diễn ra trong lúc căng thẳng giữa Tehran và Washington gia tăng,sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 17/3 tuyên bố Iran phải chịu trách nhiệm cho mọi cuộc tấn công của lực lượng Houthi ở Yemen trong tương lai. Houthi là thành viên trong "trục kháng chiến" do Iran hậu thuẫn ở Trung Đông để đối phó Israel và phương Tây.

Đơn vị tên lửa phòng không của IRGC hồi tháng 6/2019 bắn rơi một chiếc RQ-4N BAMS-D,nguyên mẫu thử nghiệm của dòng MQ-4C Triton,cáo buộc phi cơ xâm phạm không phận Iran. Đây là lần đầu một biến thể của dòng RQ-4 hạ sau 18 năm vận hành. Giới chức Mỹ khẳng định UAV khi đó đang hoạt động ở không phận quốc tế.

MQ-4C Triton là UAV dành cho hải quân Mỹ,được phát triển từ mẫu RQ-4 Global Hawk của không quân. Máy bay dài 14,5 m,có sải cánh 40 m và khối lượng rỗng 6,7 tấn. Một chiếc MQ-4C có thể làm nhiệm vụ liên tục trong 30 giờ,tầm hoạt động 15.200 km,trần bay 18 km và đạt tốc độ tối đa 575 km/h. Mỗi chiếc có giá xuất xưởng hơn 180 triệu USD.

So với dòng RQ-4 nguyên bản,MQ-4C được gia cố khung thân,giúp chống chịu mưa đá,chim và sét đánh,cùng hệ thống chống đóng băng trên cánh. Dòng Triton cũng có thể nhanh chóng hạ độ cao xuống gần mặt biển để nhận diện tàu bè,tính năng không có trên mẫu Global Hawk.

Hệ thống Triton có nhiệm vụ cung cấp dữ liệu tình báo,trinh sát và do thám theo thời gian thực tại các vùng đại dương rộng lớn và duyên hải gần bờ,cũng như tham gia hoạt động tuần thám biển,tìm kiếm cứu hộ và hỗ trợ những trinh sát cơ P-8A Poseidon.

Tiêm kích F-14 Iran tại triển lãm hàng không Kish tháng 10/2024. Ảnh:Tango Six

F-14 là tiêm kích hạng nặng do Mỹ sản xuất,đưa vào biên chế từ năm 1974 và lần đầu thực chiến năm 1981. Iran là quốc gia duy nhất sở hữu F-14 ngoài Mỹ,với 79 chiếc được bàn giao vào thời kỳ quan hệ hai bên rất thân thiết và trước khi Cách mạng Hồi giáo diễn ra năm 1979.

Không quân Iran hiện còn vận hành khoảng 40 chiếc F-14A. Vũ khí chính của chúng là tên lửa tầm xa AIM-54 Phoenix,nhưng dòng tên lửa này đã hết hạn sử dụng. Nhiều khả năng phi đội F-14 Iran hiện được trang bị dòng Fakour 90,tên lửa do Tehran tự phát triển dựa trên mẫu AIM-54,với tầm bắn 150 km.

Dù đã tự chế tạo được nhiều phụ tùng và vũ khí cho F-14A,nguồn cung linh kiện bị hạn chế và tuổi thọ máy bay đã cao khiến Iran phải tìm phương án bổ sung lực lượng,trong đó có đặt mua chiến đấu cơ Su-35S của Nga.

Phạm Giang (Theo Reuters,Nournews)